Badania ogólnopolskie pokazują, że spożycie alkoholu wśrod młodzieży jest zdecydowanie wyższe niż używanie jakichkolwiek innych substancji psychoaktywnych, w tym papierosów. W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem po alkohol sięgała blisko połowa 15-16 latków, po tytoń 26%, po marihuanę co dziesiąty, a po dopalacze 4%.
Na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom do lat 18. W przypadku wątpliwości co do pełnoletności nabywcy, sprzedający lub podający napoje alkoholowe uprawniony jest do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy. Sprzedaż alkoholu osobie niepełnoletniej jest przestępstwem. Obok odpowiedzialności karnej, przedsiębiorcy posiadającemu zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych grozi cofnięcie zezwolenia.
Komenda Miejska Policji w Zamościu w ostatnich dwóch latach ujawniła (na terenie miasta) cztery przypadki sprzedaży i podawania alkoholu osobom do lat 18. Podkreślić należy, że z badań zrealizowanych na terenie miasta w 2016 r. wynika, że prawie 30% badanych mieszkańców uważa, że osoby niepełnoletnie, jak również nietrzeźwe mogą zakupić alkohol, a 7% badanych przyznało się do zakupu alkoholu poza oficjalną siecią sprzedaży.
W ramach Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych prowadzone są działania edukacyjne adresowane do właścicieli i personelu punktów sprzedaży napojów alkoholowych. Są to szkolenia stacjonarne i terenowe, połączone z badaniem dotyczącym postaw wobec sprzedaży alkoholu nieletnim metodą tajemniczy klient.
W 2016 r. na terenie miasta w 150 punktach prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych zrealizowano kampanię mającą na celu ograniczenie sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim. W ramach kampanii dwukrotnie przeprowadzono badanie z wykorzystaniem zakupu kontrolowanego.
133 punkty wykazały się czujnością i prosiły o okazanie dokumentu w obu przypadkach, 17 punktów uzyskało wynik negatywny. Co warte zauważenia w 4 punktach wynik badania był dwukrotnie negatywny. W ramach kampanii zostało przeprowadzone szkolenie dla sprzedawców. Ponadto każdy punkt, który wziął udział w badaniu, otrzymał plakat informacyjny do zamieszczenia w sklepie.
W 2017 i 2019 r. zrealizowano działania informacyjno – edukacyjne według tego samego schematu. Dwukrotnie przeprowadzono audyt tj. tajemniczy klient (przeszkolona przez specjalistę osoba, która niedawno ukończyła 18 rok życia i której wygląd oraz zachowanie budzą uzasadnione wątpliwości dotyczące jej pełnoletniości) dokonuje monitorowanego zakupu w punktach sprzedaży napojów alkoholowych.
Drugi audyt poprzedzony jest szkoleniem. W szkoleniu uczestniczą nie tylko punkty biorące udział w badaniu.
W 2017 r. w dwukrotnym audycie uczestniczyło 107 punktów (ogółem w każdym etapie 125), w 52 punktach poproszono o okazanie dokumentu i nie sprzedano alkoholu w obu etapach, 69 punktów uzyskało wynik negatywny, w tym w 3 punktach wynik badania był dwukrotnie negatywny.
W 2019 r. w dwukrotnym badaniu uczestniczyło 126 punktów (ogółem w projekcie 131), w 75 punktach poproszono o okazanie dokumentu i nie sprzedano alkoholu w obu etapach, 56 punktów uzyskało wynik negatywny, w tym w 1 punkcie wynik badania był dwukrotnie negatywny.
Porównanie wyników badania metodą Tajemniczy klient w 2017 i 2019 r.
| Treść | 2017[1] | 2019
|
| Liczba punktów biorących udział w obu etapach | 107 | 126 |
| Liczba punktów w których sprzedano alkohol bez sprawdzania dokumentu potwierdzającego wiek nabywcy w obu etapach | 3 | 1 |
| - w tym detal | 2 | 1 |
| -w tym gastronomia | 1 | 0 |
| Liczba punktów w których poproszono o okazanie dokumentu potwierdzającego wiek nabywcy w obu etapach
- w tym detal | 52
47 | 75
45 |
| - w tym gastronomia | 5 | 30 |
| Liczba punktów w których sprzedano alkohol bez sprawdzania dokumentu potwierdzającego wiek nabywcy w I etapie | 62 | 50 |
| - w tym detal | 38 | 29 |
| - w tym gastronomia | 24 | 21 |
| Liczba punktów w których sprzedano alkohol bez sprawdzania dokumentu potwierdzającego wiek nabywcy w II etapie | 7 | 6 |
| - w tym detal | 3 | 1 |
| - w tym gastronomia | 4 | 5 |
| Wzrost ,,wartości odmowy sprzedaży alkoholu osobie wyglądającej na niepełnoletnią’’ w wyniku szkolenia adresowanego do sprzedawców napojów alkoholowych w danym roku |
44%
|
33% |
Porównanie wyników badania Tajemniczy Klient w Zamościu z innymi miastami w 2019 r. – procenty dotyczą wyników negatywnych.
Kolor Niebieski- Wyniki 1 audytu Tajemniczego Klienta
Kolor Pomarańczowy – Wyniki 2 audytu Tajemniczego Klienta
[1] Wyniki się nie sumują gdyż w drugim etapie tylko 107 punktów to punkty, które brały udział w pierwszym etapie badania
