232 lat temu, 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni, po burzliwej debacie przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. Celem ustawy rządowej miało być ratowanie Rzeczypospolitej, której terytorium zostało uszczuplone w wyniku I rozbioru przeprowadzonego przez Prusy, Austrię i Rosję w 1772 r.
Wszystkich mieszkańców Zamojszczyzny zapraszamy do udziału w obchodach 232. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. W Zamościu wydarzenie rozpocznie uroczysta sesja Rady Miasta o godz. 9.15. O godz. 10.00 w katedrze zamojskiej odprawiona zostanie Msza w intencji Ojczyzny. Następnie o 11.00 na Rynku Wielkim miejsce będzie miała manifestacja patriotyczna z ceremoniałem wojskowym, apelem pamięci i salwą honorową, a także złożeniem kwiatów przy tablicy upamiętniającej pobyt Marszałka Józefa Piłsudskiego w Zamościu.
Muzeum Arsenał również tego dnia zaprasza do siebie. O godz. 13 mają się tam odbyć warsztaty historyczno-plastyczne dla najmłodszych pod hasłem „Wokół Polskich Symboli Narodowych”. Na godz. 16 na Rynku Wielkim planowany jest koncert uczniów Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Karola Szymanowskiego w Zamościu.
Uchwalona 3 maja 1791 roku na Sejmie Czteroletnim ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów była pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną konstytucją. Wprowadzała w Rzeczypospolitej ustrój monarchii konstytucyjnej – zachowywała stanową strukturę społeczeństwa, ale otwierała perspektywy dalszych przekształceń systemu państwowego. Na jej podstawie przyjęto monteskiuszowski podział władz na prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, a także zniesiono m.in. liberum veto, konfederacje i wolną elekcję. Choć Konstytucja 3 Maja obowiązywała jedynie przez 14 miesięcy, była wielkim osiągnięciem Narodu Polskiego chcącego zachować niezależność państwową oraz zapewnić możliwość rozwoju gospodarczego i politycznego kraju.
W Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie przechowywany jest oryginał rękopiśmienny Konstytucji 3 Maja, jak też druk ustawy wydany zaraz po jej uchwaleniu.
.
Zbiory Archiwum Głównego Akt Dawnych (Fot. Karol Zgliński)
W imię Boga, w Trójcy Świętej jedynego.
Stanisław August z Bożej łaski i woli Narodu Król Polski, Wielki Książę Litewski, Ruski, Pruski, Mazowiecki, Żmudzki, Kijowski, Wołyński, Podolski, Podlaski, Inflancki, Smoleński, Siewierski i Czernichowski, wraz ze Stanami Skonfederowanymi, w liczbie podwójnej naród polski reprezentującymi.
.
Zbiory Archiwum Głównego Akt Dawnych (Fot. Karol Zgliński)
Wszelka władza w społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu. Aby więc całość państw, wolność obywatelską i porządek społeczności w równej wadze na zawsze zostawały, trzy władze rząd narodu polskiego składać powinny i z woli prawa niniejszego na zawsze składać będą, to jest: władza prawodawcza w Stanach zgromadzonych, władza najwyższa wykonawcza w królu i Straży, i władza sądownicza w jurysdykcjach, na ten koniec ustanowionych, lub ustanowić się mających.
.
Zbiory Archiwum Głównego Akt Dawnych (Fot. Karol Zgliński)
Źródło: dzieje.pl
