Armia Krajowa była konspiracyjną organizacją wojskową stanowiącą integralną część Sił Zbrojnych RP. Podlegała Naczelnemu Wodzowi i Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. W zamierzeniach rządu miała być organizacją ogólnonarodową i ponadpartyjną. Głównym zadaniem AK było prowadzenie walki o odzyskanie niepodległości przez organizowanie i prowadzenie samoobrony i przygotowanie armii podziemnej na okres powstania, które miało wybuchnąć na ziemiach polskich w okresie militarnego załamania Niemiec.
14 lutego 1942 r. gen. Władysław Sikorski dokonał przemianowania ZWZ na Armię Krajową (AK). Powzięty krok miał m.in. podkreślić doniosłość przeprowadzanej operacji scaleniowej, mającej na celu połączenie sił konspiracyjnych organizacji wojskowych, które prowadziły działalność na terenie okupowanej Polski. Wprawdzie nie udało się skonsolidować w całości wszystkich, a przynajmniej tych liczących się organizacji, jednak szeregi AK zostały zasilone sukcesywnie strukturami różnych formacji. Jesienią 1942 r. 70 tys. członków Narodowej Organizacji Wojskowej zostało żołnierzami AK, pozostała część, licząca około 10 tys. osób, weszła w skład Narodowej Organizacji Wojskowej, jednak w 1944 r. większość z nich znalazła się w szeregach Armii Krajowej. 30 marca 1943 r. podpisano umowę scaleniową z Batalionami Chłopskimi, w praktyce proces ten zakończył się w roku następnym, w rezultacie około 60% oddziałów liniowych, czyli w przybliżeniu 51 tys. żołnierzy zasiliło struktury armii Polskiego Państwa Podziemnego. Z mniejszych organizacji już w połowie 1941 r. czyli jeszcze w skład ZWZ weszły m.in.: Tajna Armia Polska i Związek czynu Zbrojnego. Rok później Organizacja Wojskowa „Unii”, Konfederacja Zbrojna, Muszkieterowie, w 1943 r. Tajna Organizacja Wojskowa oraz socjalistyczna Organizacja Bojowa, jak również Uderzeniowe Bataliony Kadrowe. Dzięki temu przedsięwzięciu stan liczebny Armii Krajowej na przełomie lat 1943/1944 wyniósł około 250 tys., a pół roku później zwiększył się o ponad 50 tys. żołnierzy. Armia Krajowa umocniła swoją pozycję, stając się główną siłą konspiracyjną, działającą na terenie okupowanego kraju, zarówno na płaszczyźnie wojskowej, jak i politycznej. Latem 1945 r. mogła liczyć ponad 300 tys.
Pierwszym dowódcą AK, podobnie jak wcześniej ZWZ, był gen. Stefan Rowecki „Grot”. Po jego aresztowaniu, 30 sierpnia 1943 r., funkcję tę przejął gen. Tadeusz Komorowski „Bór”. Pełnił ją do upadku powstania warszawskiego, po nim niniejsze stanowisko objął gen. Leopold Okulicki i piastował je do 17 stycznia 1945 r.
Zasadniczym celem Armii Krajowej, podobnie jak ZWZ czy SZP, była walka o niepodległe państwo polskie. Formą walki miało być powstanie powszechne, które miało wybuchnąć w odpowiedniej chwili, przy sprzyjających okolicznościach. Liczono, że Niemcy zostaną pokonane przez aliantów zachodnich, a front wschodni utknie daleko od przedwojennej polskiej granicy wschodniej.
- Studium Polski Podziemnej, Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945, tom II, s. 199, Londyn 1973.
Przysięga żołnierzy Armii Krajowej
(Przyjmowany)
W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Maryi Panny, Królowej Korony Polskiej, kładę swe ręce na ten Święty Krzyż, znak Męki i Zbawienia, i przysięgam być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej, stać nieugięcie na straży Jej honoru i o wyzwolenie Jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił – aż do ofiary życia mego. Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej i rozkazom Naczelnego Wodza oraz wyznaczonemu przezeń Dowódcy Armii Krajowej będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam, cokolwiek by mnie spotkać miało.
(Przyjmujący)
Przyjmuję Cię w szeregi Armii Polskiej, walczącej z wrogiem w konspiracji o wyzwolenie Ojczyzny. Twym obowiązkiem będzie walczyć z bronią w ręku. Zwycięstwo będzie Twoją nagrodą. Zdrada karana jest śmiercią.
Źródło:
ipn.gov.pl
muzeum-ak.pl
www.facebook.com/powzam
