Telefonia jest obecna na terenie Polski od ponad 100 lat – pojawiła się na naszych ziemiach jeszcze w czasie zaborów. Jednak jej prawdziwy rozwój rozpoczął się w dwudziestoleciu międzywojennym, później stopniowo trwał w czasach PRL, a prawdziwy boom nastał w latach 90 XX wieku i trwa do dziś. Jacy byli pierwsi operatorzy telekomunikacyjni? Jak wyglądał rynek? Sprawdźmy.
XX lecie międzywojenne i PRL
Pierwszym polskim operatorem telefonicznym było przedsiębiorstwo o nazwie Polska Poczta, Telegraf i Telefon (PPTiT), utworzone w 1928 roku, jako struktura wydzielona z administracji państwowej. Zarząd nad przedsiębiorstwem sprawował Minister Poczt i Telegrafów przy pomocy terenowych Dyrekcji Poczt i Telegrafów oraz podległych im struktur. Z powodu przeciągających się problemów z pełną komercjalizacją struktur, proces powstawiania przedsiębiorstwa został zakończony dopiero 1 kwietnia 1937 r.
PPTiT przetrwało wojnę i zmiany ustrojowe, będąc jedynym rodzimym operatorem telekomunikacyjnym. Dopiero w 1991 roku zostało podzielone na dwa oddzielne podmioty gospodarcze: państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „Poczta Polska” oraz spółkę akcyjną Skarbu Państwa „Telekomunikacja Polska”. To właśnie ta druga stała się głównym operatorem telekomunikacyjnym w III RP.
Czasy współczesne
Telekomunikacja Polska powstała 4 grudnia 1991, jako spółka akcyjna Skarbu Państwa, będąc monopolistą na rynku telefonii stacjonarnej w Polsce. W 1998 jej akcje zostały wprowadzone na Giełdę Papierów Wartościowych, a w 2000 Skarb Państwa sprzedał 35% akcji konsorcjum France Télécom i Kulczyk Holding. Konsorcjum to wkrótce powiększyło swój pakiet akcji do 47,5%. W 2005 France Télécom odkupił od Kulczyk Holding posiadane przez niego akcje spółki, a w 2010 Skarb Państwa sprzedał na GPW pozostałe 4,15% akcji, kończąc prywatyzację spółki.
W 2012 roku TP SA poinformowała, że nazwa Telekomunikacja Polska zostanie zastąpiona marką Orange, pod którą działał już PTK Centertel.
Polska Telefonia Komórkowa Centertel Sp. z o.o. powstała w grudniu 1991 jako pierwszy w Polsce operator telefonii komórkowej. Jej udziałowcami byli TP SA (51%), Ameritech (24,5%) i France Télécom (24,5%). Sieć Centertel została uruchomiona 18 czerwca 1992. W marcu 1998 została uruchomiona sieć cyfrowa Idea Centertel. Dwa lata później zmieniła markę na Idea, a we wrześniu 2005 została wprowadzona marka Orange. 26 października 2005 roku Telekomunikacja Polska wykupiła od France Telecom 34% udziałów w spółce i niniejszym stała się wyłącznym właścicielem PTK. 31 grudnia 2013 r. Telekomunikacja Polska S.A. połączyła się z PTK Centertel sp. z o.o. i zmieniła nazwę na Orange Polska S.A.
W międzyczasie powstało w Polsce kilku niezależnych operatorów telekomunikacyjnych. W 1996 roku Polska Telefonia Cyfrowa sp. z o.o. powołała sieć o nazwie Era GSM, która w 2011 roku zmieniła nazwę na T-Mobile i funkcjonuje do dziś. Również w 1996 roku koncesję na świadczenie usług telekomunikacyjnych otrzymał Polkomtel – właściciel sieci Plus GSM.
Gdy wydawało się, że rynek telefonii komórkowej jest już nasycony, w 2005 roku koncesję na świadczenie usług telekomunikacyjnych otrzymała spółka Netia Mobile, która wkrótce zmieniła nazwę na P4, a w 2007 roku uruchomiła sieć Play (na bazie nadajników Polkomtela). Obecnie to właśnie ta sieć stała się największą w Polsce.
Warto również wspomnieć, że oprócz Orange, na rynku telefonii stacjonarnej wysoką pozycję (i przełamując monopol) wypracowała sobie spółka Netia, obecnie należąca do Cyfrowego Polsatu.
